Waarom zou je een 20 jaar oud protocol gaan herschrijven? De Horizonmethodiek herzien? En dan ook nog een groepsprotocol voor kinderen die seksueel misbruik hebben meegemaakt en hun ouders? Terwijl bijna iedereen (ikzelf inclusief) in Nederland seksueel misbruik behandelt met EMDR, TFCBT of exposure?
Ik stel me die vraag best vaak omdat de laatste loodjes tot perfectionering van het herschreven protocol Horizonmethodiek best zwaar wegen. Mijn antwoord op deze vraag wisselt per dag.
Colombia
Vandaag moet ik aan Colombia denken. Het is 2007 en Francien en ik geven les in Cali, vroeger ‘drugs-capital’ van Colombia, nu ‘boob-capital’ (uit de VS vliegen speciale ‘boob-flights’ hiernaartoe om ‘boob-jobs’ te doen). Onder de 500 psychologen in de zaal is duidelijk te zien dat de mode ‘niet echt verhullend’ is. Wij vertellen over onze directieve manier van werken en het principe: als je seksueel misbruik hebt doorstaan, is het een opluchting als je merkt dat een therapeut woorden heeft voor de nare dingen die jou zijn overkomen. En woorden voor de dingen die jij hebt moeten doen bij de ander. En dat de therapeut niet stopt met vragen als jij een klein beetje onthult van wat jij hebt meegemaakt. Dat deed je om te checken of de therapeut daar wel tegen kan. Je overweegt of je misschien nog iets zal vertellen, omdat je merkt dat de therapeut vriendelijk aanwezig blijft en jou niet stom of vies vindt, iets wat je over jezelf bent gaan denken.
Terwijl we zo praten (gelukkig in het Engels, want ook al spreek ik een beetje Spaans, therapeutentaal is een groooote stap te ver…), merk ik dat ik steeds waziger word. Het is werkelijk stikheet in de zaal. Opeens zeg ik (niet echt gepland) ten overstaan van iedereen tegen een verbaasde Francien naast me: ‘Sorry Francien, ik ga nu iets doen wat op het KJTC verboden is. Ik ga namelijk mijn nette bloesje uitdoen en in mijn hemdje verder praten. Even voor jullie in de zaal: in ons traumacentrum is het ab-so-luut verboden om onthullende kleding aan te hebben. Een stagiaire met een kort rokje heeft wel eens een lelijke joggingbroek moeten aantrekken van Francien. En iemand met een decolleté krijgt, hup, een sjaal om haar nek geworpen. Dit om te voorkomen dat een therapeut seksuele associaties oproept, bij kinderen, of bij hun ouders. Je wil geen traumatrigger zijn of lustobject. Maar ja… ik heb het nu zo heet, dat ik niet meer goed kan nadenken dus ik doe even een poging wat af te koelen’.
Hilariteit in de zaal en een schouderophalen van Francien; ‘Je doet maar!’. Ik voel me de hele verdere les een tikje ongemakkelijk door mijn blote armen, maar kan in elk geval weer helderder denken.
De volgende lesdag zegt Francien in de pauze: ‘Heb je de zaal goed bekeken?’ Ik weet niet waar ze op doelt, maar dan blijkt dat er werkelijk geen één decolleté meer te zien is: allemaal hoge t-shirts! Ofwel: de meest effectieve interventie was een ondoordachte, gedaan door een, voor deze doelgroep, exotische (destijds nog redelijk) jonge Europese psycholoog.
Ofwel, soms weet je niet waar de winst te behalen valt, wanneer een interventie effectief is, onthouden wordt, er een luikje opengaat en er weer iets ‘opgeruimd’ wordt. Of echt begrepen, doorleefd. Ik ben ervan overtuigd dat EMDR heel effectief is om ernstige klachten zoals herbelevingen te verminderen, ik ben ervan overtuigd dat Psychomotore therapie, exposure, TFCBT, inzicht gevende psychotherapie en ouderbegeleiding bijdragen aan verwerking van zoiets naars als seksueel misbruik.
Horizonmethodiek herzien
Maar mensen zijn sociale wezens en ik geloof ook in de kracht van een groep lotgenoten. Dat kinderen en ouders in een groep zien, voelen dat anderen ook doorleven met hun ervaringen, weer blijdschap kunnen ervaren en contact hervinden met anderen en zichzelf. Vandaar twee-en een half jaar schrijven, denken en overleggen met Francien Lamers-Winkelman (oud-bijzonder-hoogleraar kindermishandeling aan de VU en oprichter van het KJTC) en Manon Willemsen (psychomotorisch therapeut) die zelfs haar vader aan het tekenen heeft gezet.
Laverend tussen corona-thuiswerken met huiswerk makende kinderen, gezondheidsperikelen en voor Manon en mij de afronding van onze opleidingen, zijn we nu een heel eind op weg en hopen we in het nieuwe jaar de Horizonmethodiek seksueel misbruik 2.0 te lanceren: kind- en ouderprotocol 😊
Wordt vervolgd!
Geschreven door Merijn van de Vliet, psychotherapeut en GZ-psycholoog Kinder & Jeugd en sinds 2005 werkzaam bij het Kinder-en Jeugdtraumacentrum/ (voorheen Jeugdriagg) Kenter Jeugdhulp. (nov 2021)
