Ieder van ons komt er vroeg of laat in zijn leven mee in aanraking. De meesten vanuit hun werk, maar soms overkomt het je ook privé. Je maakt je zorgen om de veiligheid van een kind. Van het bekende ‘onderbuikgevoel’ tot overduidelijke feiten van kindermishandeling; we dragen uiteindelijk allemaal verantwoordelijkheid voor het zien en herkennen van onveiligheid bij opgroeiende kinderen. En als het tot je taak behoort om daar iets mee te doen, kom je al heel snel voor dilemma’s te staan.
Als er signalen van onveiligheid of kindermishandeling zijn, zul je op enig moment het gesprek aan moeten gaan met de ouders. Om jezelf zekerder en meer ontspannen te voelen in gesprekken met ouders delen we hier een aantal tips met je:
-
Stel vragen om te begrijpen, niet om te kunnen reageren
Het lijkt zo makkelijk, écht luisteren. En toch doen we het vaak maar half. Dat is niet zo gek, want we zijn als mens geprogrammeerd om alle informatie die we binnen krijgen te interpreteren, te beoordelen en te koppelen aan eigen ervaringen. En dat gaat vaak razendsnel. Als we in gesprek gaan met ouders die hun kind (mogelijk) mishandelen, moeten we ons eigen oordeel op dat moment aan de kant kunnen zetten. Want zodra een ouder voelt dat je een oordeel hebt over zijn kwaliteiten als vader of moeder, verlies je contact.
Bedenk goed met welk doel je je vragen stelt. Als je het contact aangaat met de oprechte bedoeling om die ouder te kunnen begrijpen, de antwoorden van de ouders even te laten binnenkomen voordat je reageert, vergroot je de kans op een open en eerlijk contact. Je krijgt meer informatie. En een ouder die zich gehoord en gezien voelt zal eerder gemotiveerd zijn om met je samen te werken en in beweging te komen. Dat komt uiteindelijk alleen maar ten goede aan de veiligheid binnen het gezin. Maar we weten ook, het is makkelijker gezegd dan gedaan, het vraagt om oefening.
-
Opvoeden is ‘a hell of a job’, voor iedereen
Eigenlijk is het een wonder dat het zo vaak goed gaat. Of in elk geval goed genoeg. Ouderschap is per definitie broos en kwetsbaar. Iedereen die kinderen heeft, of veel te maken heeft met kinderen, weet dat. En als het misgaat, gaat dat vaak gepaard met schaamte. Veel van de ouders bij wie het zodanig misgaat dat er sprake is van verwaarlozing, geweld of misbruik of soms van alles tegelijk, komen zelf uit een gezin waarin ze onveiligheid hebben ervaren. Ze namen zich heilig voor het anders te gaan doen dan hun eigen ouders.
En als het dan ondanks alle goeie bedoelingen niet lukt om je kind de zorg en veiligheid te bieden die het nodig heeft, voelt dat als falen. Door je als hulpverlener te kunnen inleven in een ouder die niet de ouder kan zijn die hij/zij had willen zijn, komen we op een gelijkwaardiger niveau. En juist die gelijkwaardigheid blijkt een belangrijke factor in het slagen van hulpverlening en het bijdragen aan de veiligheid.
-
Wees je bewust van je eigen communicatie
Soms kun je in gesprek met ouders overvallen worden door een plotselinge boze reactie op je vraag, het ter discussie stellen van je professionaliteit, een ongepaste grap of een bedreigende opmerking. Maar je krijgt ook te maken met huilende moedeloze ouders, die geen uitweg meer zien, zich afhankelijk opstellen en een sterk appel op je reddersrol doen. En soms zijn er ouders die plotseling voor jou te lijken gaan zorgen. Of de joviale ouders met wie je opeens in een soort vriendschapsrol dreigt te belanden.
De transactionele analyse is een heerlijk eenvoudige en praktisch inzetbare methode om te kijken naar wat er gebeurt in interactie. Zit je in de positie van kind, ouder of volwassene? En welk effect heeft dat op de ander? Door daar over te leren en mee te oefenen, krijg je meer grip op wat er gebeurt in het gesprek met ouders. Je staat steviger en ervaart meer regie.
-
Verwacht het onverwachte
Je kunt enorm opzien tegen zo´n gesprek. En tegelijkertijd voel je het belang ervan. Het spannende en het mooie aan dit werk is dat alle ouders weer anders zijn en dat je nooit precies weet hoe zo´n gesprek zal verlopen. Waar je wel invloed op hebt, is hoe je zo’n gesprek voorbereidt en hoe je je opstelt. Door te trainen in oprecht luisteren, interactiepatronen herkennen en geweldloos communiceren, ga je deze gesprekken met meer rust en vertrouwen tegemoet.
Hebben deze tips je nieuwgierig gemaakt of wil je hier graag mee oefenen zodat je beter wordt in oprecht luisteren, het herkennen van patronen en het gebruiken van geweldloze communicatie? Meld je dan aan voor de training; “In gesprek met ouders over kindermishandeling”. We geven de training zowel als incompany training als ook in het open aanbod.
Dit artikel met tips over; Hoe ga je met ouders in gesprek over kindermishandeling? is geschreven door Evie Daniels trainer bij het LOCK en TIMM Consultancy
Samen met Howard van Dodemont ontwikkelde zij een waardevolle training;
